Thông quan hàng hóa được xem là một thủ tục không thể thiếu trong quá trình xuất nhập khẩu hàng hóa chính ngạch. Việc hiểu rõ về quy trình thông quan hàng hóa là một yếu tố quan trọng đối với các doanh nghiệp tham gia vào thị trường quốc tế. Trước hết hãy cùng tìm hiểu thông quan hàng hóa là gì?

Thông quan hàng hóa là gì?

Theo khoản 1 Điều 4 Luật Hải quan năm 2014:

“Thông quan là việc hoàn thành các thủ tục hải quan để hàng hóa được nhập khẩu, xuất khẩu hoặc đặt dưới chế độ quản lý nghiệp vụ hải quan khác.”

Có thể hiểu đây là quá trình kiểm tra, xác nhận hợp pháp của hàng hóa được nhập khẩu hoặc xuất khẩu qua biên giới quốc gia. Điều này đảm bảo rằng hàng hóa tuân thủ các quy định, thuế và các yêu cầu khác của quốc gia, giúp đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp

Các trường hợp được thông quan hàng hóa

Theo Điều 37 Luật Hải quan, Điều 34 Thông tư số 38/2015/TT-BTC, hàng hóa được thông quan trong các trường hợp sau đây:

  1. Hàng hóa được thông quan sau khi hoàn thành thủ tục hải quan.
  2. Điều kiện thông quan:
  • Hàng hóa được thông quan khi áp dụng thời hạn nộp thuế theo quy định của luật thuế và hướng dẫn tại Thông tư 38/2015/TT-BTC, hoặc
  • Hàng hóa thuộc diện phải nộp thuế trước khi thông quan mà chưa nộp, hoặc nộp chưa đủ số tiền thuế phải nộp, nhưng được tổ chức tín dụng bảo lãnh số tiền thuế phải nộp.
  1. Gia hạn thời gian nộp chứng từ: Thiếu một số chứng từ thuộc hồ sơ hải quan có thể được gia hạn thời gian nộp bản chính theo quy định của Nghị định số 08/2015/NĐ-CP.
  2. Kiểm tra chuyên ngành: Hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành và được thông quan khi hoàn thành nghĩa vụ về thuế và có một trong các chứng từ sau:
  • Giấy thông báo miễn kiểm tra.
  • Kết quả kiểm tra chuyên ngành đáp ứng yêu cầu quản lý đối với hàng hóa nhập khẩu của cơ quan kiểm tra chuyên ngành.
  • Kết luận của cơ quan quản lý chuyên ngành hoặc quyết định xử lý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với lô hàng được phép nhập khẩu.
  1. Thời gian chờ xét miễn thuế và miễn thuế: Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu chưa nộp thuế có thể được thông quan trong các trường hợp sau:
  • Hàng hóa phục vụ trực tiếp an ninh, quốc phòng, đã nộp đủ tiền thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường và các loại thuế khác theo quy định của pháp luật (nếu có).
  • Hàng hóa phòng chống thiên tai, dịch bệnh, cứu trợ khẩn cấp; hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại nộp đủ các loại thuế có liên quan theo quy định của pháp luật đối với trường hợp thuộc đối tượng chịu thuế.
  • Hàng hóa được thanh toán bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về số tiền thuế chưa được thanh toán từ ngân sách nhà nước.

Quy định thông quan hàng hóa

Theo Khoản 22 Điều 1 Thông tư 39/2018/TT-BTC, sửa đổi và bổ sung Điều 34 Thông tư 38/2015/TT-BTC, quy định về quyết định thông quan hàng hóa được thực hiện như sau:

  • Nếu kết quả kiểm tra phù hợp, hệ thống sẽ tự động kiểm tra việc hoàn thành nghĩa vụ về thuế và quyết định thông quan.
  • Trong trường hợp hệ thống không tự động kiểm tra việc hoàn thành nghĩa vụ về thuế, người khai hải quan cần nộp 01 bản chụp (đồng thời xuất trình bản chính để đối chiếu) các chứng từ chứng minh việc hoàn thành nghĩa vụ về thuế (như giấy nộp tiền vào ngân sách Nhà nước, chứng từ bảo lãnh, giấy ủy nhiệm chi, và các tài liệu tương tự) cho Chi cục Hải quan tại nơi đăng ký tờ khai hải quan. 
  • Công chức hải quan tại đó sẽ thực hiện kiểm tra và xác nhận việc hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định tại Điều 24 Thông tư số 184/2015/TT-BTC, ngày 17 tháng 11 năm 2015, ban hành bởi Bộ trưởng Bộ Tài chính. Điều này áp dụng cho các thủ tục liên quan đến kê khai, bảo lãnh tiền thuế, thu nộp tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt, tiền phí, lệ phí, và các khoản thu khác đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh và phương tiện xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh.
  • Trong trường hợp khai tờ khai hải quan bằng giấy, cơ quan hải quan nơi đăng ký tờ khai hải quan sẽ quyết định thông quan hàng hóa được khai trên tờ khai hải quan giấy.

Nhìn tổng quan, thông quan hàng hóa là một quá trình phức tạp nhưng cực kỳ quan trọng đối với doanh nghiệp tham gia thị trường quốc tế. Để thành công trong thương mại quốc tế, việc nắm vững quy trình này là điều không thể thiếu.